Κυτταρική Γήρανση

Πριν πενήντα χρόνια περίπου, ένας μικροβιολόγος έδειξε ότι στο εργαστήριο τα ανθρώπινα κύτταρα δεν συνεχίζουν να αναδιπλασιάζονται για πάντα, αλλά μόνον για πενήντα φορές περίπου, πριν μπουν σε μια κατάσταση η οποία ονομάστηκε «κυτταρική γήρανση». Δεν σταματάμε βέβαια να έχουμε βλαστοκύτταρα και από τα βλαστοκύτταρα μας αυτά μπορούν να δημιουργηθούν νέα κύτταρα, όταν όμως αυτά δημιουργηθούν, έχουν μόνο περιθώριο να αναδιπλασιαστούν πενήντα φορές.

Τα κύτταρα αυτά που έχουν ολοκληρώσει τους πενήντα κύκλους αναδιπλασιασμού, έχουν χάσει την ικανότητα τους να συμμετέχουν στην κυτταρική επιδιόρθωση και αναζωογόνηση, αλλά εκτός αυτού, βλάπτουν ενεργά τους παρακείμενους ιστούς, γι’ αυτό και τα αποκάλεσαν «κύτταρα ζόμπι», επειδή όχι μόνο δεν είναι πια παραγωγικά μέλη της κοινωνίας των κυττάρων, αλλά αντίθετα θέλουν να φάνε και τα υπόλοιπα κύτταρα μας.

Δημιουργία Φλεγμονής

Όταν είμαστε νέοι, τα κύτταρα ζόμπι καθαρίζονται από το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Όταν λοιπόν αυτά πλησιάζουν προς το όριο ζωής τους και είναι σχεδόν έτοιμα να «συνταξιοδοτηθούν», απελευθερώνουν ένα κοκτέϊλ φλεγμονωδών χημικών το οποίο ονομάζεται SASP (senescence associated secretory phenotype). Δηλαδή αυτομαρκάρονται ως φλεγμονώδη για να μπορέσει το ανοσοποιητικό μας να τα καθαρίσει.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι όσο περνούν τα χρόνια όλο και περισσότερος αριθμός κυττάρων ζόμπι συσσωρεύονται, ενώ το ανοσοποιητικό μας σύστημα αρχίζει να υπολειτουργεί, οι ικανότητες του φθίνουν και δεν είναι αρκετές για να τα καθαρίσει.

Αύξηση Σωματικού Λίπους

Και παρόλο που τα κύτταρα αυτά είναι ένα μικρό κλάσμα σε κάθε κύτταρο, αντίθετα έχουν μεγάλη αρνητική επίδραση εξαιτίας της χημικής φλεγμονής που προκαλούν και η οποία τελικά θα εισρεύσει στην κυκλοφορία του αίματος.

Και ποιο είναι το μεγαλύτερο όργανο στο οποίο τελικά θα καταλήξουν?

Ο λιπώδης ιστός, ο οποίος θα απομονώσει προσωρινά και θα περιχαρακώσει την φλεγμονή αυτή καθιστώντας την προσωρινά ανενεργή, όπως έχουμε αναφέρει και στο άρθρο για την Επιδημία Αύξησης του Σωματικού Λίπους.  

Σενολυτικά

Οι επιστήμονες έψαξαν να βρουν ουσίες οι οποίες να μπορούν να δράσουν συμπληρωματικά προς το ανοσοποιητικό μας σύστημα που φθίνει με τα χρόνια και οι οποίες να μπορούν να στραφούν και να καταστρέψουν τα κύτταρα αυτά.

Επειδή στα αγγλικά τα κύτταρα αυτά ονομάζονται senescent cells, γι’ αυτό και οι ουσίες οι οποίες μπορούν να καταστρέψουν τα κύτταρα αυτά ονομάστηκαν σενολυτικά. Σενολυτικές ικανότητες έχει η άσκηση και ο περιορισμός θερμίδων. Σενολυτικές ικανότητες έχει επίσης και μια ποικιλία διατροφικών παραγόντων.

Κουερσετίνη

Ένας από αυτούς τους σενολυτικούς διατροφικούς παράγοντες είναι η κουερσετίνη, την οποία συναντούμε κυρίως στα κρεμμύδια, στο κέϊλ και στα μήλα, αλλά μπορεί να βρεθεί και σε άλλες τροφές του φυτικού βασιλείου. Το 2015 οι επιστήμονες ανακοίνωσαν επίσημα τα αποτελέσματα τους. Η κουερσετίνη είναι ένα φυσικό σενολυτικό.

• Βρώση ακαθάριστων μήλων προκαλεί σημαντική βελτίωση στην αρτηριακή λειτουργικότητα μέσα σε ώρες, σε σύγκριση με τη βρώση καθαρισμένων μήλων.
• Ακόμα και συμπληρώματα κουερσετίνης μπορούν να μειώσουν την αρτηριακή πίεση, την χοληστερόλη και γενικά φλεγμονές.
• Δυστυχώς, σκόνη κρεμμυδιών απέτυχε να βελτιώσει τις γνωστικές λειτουργίες σε ηλικιωμένους με ή χωρίς νόσο Alzheimer.
• Παρόλο που οι περισσότερες μελέτες που χρησιμοποίησαν συμπληρώματα κουερσετίνης χρησιμοποίησαν δόσεις που δεν επιτυγχάνονται εύκολα μέσω δίαιτας, ακόμα και ¾ ενός κουταλιού γλυκού φρέσκο κρεμμύδι μπορεί να βελτιώσει την αρτηριακή πίεση και την κυκλοφοριακή ρευστότητα συγκρινόμενη με εικονικό φάρμακο.
• Όσοι καταναλώνουν κουερσετίνη φαίνεται να περιορίζουν τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακή νόσο στο μισό.
• To 2019 η κουερσετίνη σε επίπεδα δόσεων που επιτυγχάνονται με τη διατροφή, αντέστρεψε την γήρανση σε κύτταρα του συνδρόμου Werner, κάτι σαν να ξύπνησε τους «ζωντανούς νεκρούς» – το σύνδρομο Werner είναι γενετική νόσος που χαρακτηρίζεται από μετάλλαξη ενός ενζύμου που επιδιορθώνει γενετικό υλικό, κάτι που καταλήγει σε πρόωρη γήρανση.

Φισετίνη

Στην προσπάθεια τους οι επιστήμονες να βρουν και άλλες σενολυτικές ουσίες, έψαξαν και άλλα φλαβονοειδή και βρήκαν την φισετίνη. Όπως και η κουερσετίνη, έτσι και η φισετίνη έχει δείξει αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις σε κλινικές μελέτες.

Όταν επίσης λιπώδης ιστός ο οποίος είχε αφαιρεθεί χειρουργικά σε χειρουργείο ρουτίνας εκτέθηκε σε φισετίνη, παρατηρήθηκε μείωση των κυττάρων γήρανσης και των δεικτών SASP που υποδηλώνουν αυξημένο κοκτέϊλ φλεγμονωδών χημικών από κύτταρα ζόμπι.

Η φισετίνη υπάρχει σε αυξημένες συγκεντρώσεις στις φράουλες, παρά σε οποιοδήποτε άλλο φυτικό τρόφιμο. Τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές έδειξαν ότι οι φράουλες μπορούν να βελτιώσουν τις γνωστικές ικανότητες και να μειώσουν την χοληστερόλη, την φλεγμονή, οστεοαρθρίτιδα, καθώς επίσης και να αυξήσουν κατά πολύ φιλικά βακτήρια του εντέρου συμπεριλαμβανομένου και του Christensenellaceae, μια οικογένεια βακτηρίων που ανακαλύφθηκε πρόσφατα και η οποία έχει συνδεθεί με μακροβιότητα, κάτι που βασίστηκε σε μελέτες με άτομα άνω των 100 ετών. Τα συμπληρώματα φισετίνης δεν συστήνονται.

Pippali

Το τρίτο φυσικό σενολυτικό είναι η piperlongumine η οποία βρίσκεται σε μεγάλη συγκέντρωση σε ένα Ινδικό μπαχαρικό, αυτό που ονομάζεται pippali.