Άμεση Κατανάλωση

Στο περιβάλλον στο οποίο εξελιχθήκαμε ως ανθρώπινο είδος από τα πανάρχαια χρόνια, αν είχαμε πόρους, φαγητό, ή άλλα διαθέσιμα, τα εκμεταλλευόμασταν την ίδια ακριβώς στιγμή. Αν υπήρχε « πλούτος» τον καταναλώναμε αμέσως. Και ο λόγος είναι πολύ απλός. Γιατί ο πλούτος αυτός δεν θα μπορούσε να διαθέσιμος για πολύ. Ιδιαίτερα το φαγητό το οποίο ήταν ο νούμερο ένα πόρος, το καταναλώναμε άμεσα.

Το ίδιο λοιπόν συμβαίνει και στις μέρες μας. Όταν έχουμε διαθέσιμα κάποια χρήματα, τα ξοδεύουμε άμεσα. Είμαστε  προγραμματισμένοι να ζούμε στο εδώ και τώρα και να καταναλώνουμε όσα περισσότερα μπορούμε αμέσως. Και πολύ περισσότερο, με την εφεύρεση των πιστωτικών καρτών και του χρέους, καταναλώνουμε χρήματα τα οποία δεν διαθέτουμε καν.

Στην πραγματικότητα η έννοια του πλούτου και η δυνατότητα συσσώρευσης πλούτου σε έναν μόνο χώρο είναι πρόσφατη εφεύρεση. Εξελικτικά μιλώντας, μόλις πρόσφατα έχουμε ανακαλύψει τον μηχανισμό συσσώρευσης πλούτου - επειδή το έχουν καταφέρει κάποιοι, η φόρμουλα υπάρχει. Όμως θα πρέπει ο καθένας ατομικά καταρχάς να γνωρίσει τη φόρμουλα και κατά δεύτερον να την προσαρμόσει στον εαυτό του. Αυτό σήμερα είναι πραγματική πρόκληση. Για να γίνει αυτό, θέλει δουλειά, κυρίως διανοητική δουλειά στο επίπεδο προγραμματισμού, στο επίπεδο του λογισμικού το οποίο είναι εγκατεστημένο στους εγκεφάλους μας.

Κοινωνικός και Πολιτισμικός Προγραμματισμός

Από τη μία τα χρήματα είναι θαυμάσια εφεύρεση σαν συμβολικό μέσο συναλλαγών - επειδή έκαναν πιο εύκολο το εμπόριο και τις εμπορικές συναλλαγές. Δηλαδή δεν χρειάζεται να ψάξω να βρω κάποιον που να πουλάει παπούτσια που εγώ θέλω να αγοράσω και που να θέλει σιτάρι που εγώ διαθέτω. Μπορώ να πουλήσω το σιτάρι μου, να πάρω χρήματα και με αυτά μπορώ να αγοράσω οτιδήποτε θελήσω.

Το πρόβλημα προέκυψε όταν αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε τα χρήματα τόσο πολύ, που κατέληξαν να είναι ο κοινός παρονομαστής και έχουν μπει τόσο πολύ στην κουλτούρα μας, στην γλώσσα μας και στην καθημερινή πραγματικότητα που στο τέλος τα συγχέουμε με την πραγματική αξία. Πιστεύουμε ότι τα χρήματα έχουν πραγματική αξία, παρόλο που η πραγματική αξία ενός απλού χαρτονομίσματος, δεν είναι παρά μόνο μερικά λεπτά, όσο κοστίζει το χαρτί και το μελάνι. Τα χρήματα δεν έχουν καθόλου εγγενή αξία - δεν έχουν αντίκρισμα σε χρυσό όπως παλαιότερα.

Και επειδή αυτό έγινε σταδιακά στην πορεία του χρόνου, οι περισσότεροι δεν το αντιλαμβάνονται. Το τελικό συμπέρασμα όμως είναι ότι: Ενώ τα χρήματα δεν έχουν καθόλου εγγενή αξία, εμείς παρόλα αυτά πιστεύουμε ότι έχουν. Έτσι επιζητούμε και στοχεύουμε στο να αποκτούμε κατά προτεραιότητα χρήματα. Και όσο βέβαια στοχεύουμε κατά προτεραιότητα σε αυτά δεν πρόκειται να αποκτήσουμε πλούτο - αν αντίθετα μελετήσουμε αυτοδημιούργητους εκατομμυριούχους θα δούμε ότι αυτοί δεν στοχεύουν να αποκτήσουν κατά προτεραιότητα χρήματα, ούτε διαθέτουν τον πλούτο τους σε χρήματα.

Επίπλαστη Αξία

Τα χρήματα έχουν επίπλαστη αξία, όχι πραγματική αξία. Γι' αυτό και δεν μπορείς να γίνεις πλούσιος αν εστιαστείς στο να αποκτήσεις χρήματα. Όπως δεν μπορείς να χορτάσεις όταν απλά κοιτάς το μενού ενός εστιατορίου, αλλά χορταίνεις όταν τρως ένα πραγματικό γεύμα, έτσι δεν θα γίνεις πλούσιος απλά και μόνο όταν εστιάζεσαι στην συσσώρευση χρημάτων. Τα χρήματα είναι απλά ένα μέσο το οποίο χρησιμοποιούμε για να μπορούμε να ανταλλάσσουμε διάφορα άλλα είδη που έχουν πραγματική αξία. Τα χρήματα δεν είναι πλούτος, τα χρήματα δεν είναι η αξία, τα χρήματα είναι απλά ένα χρήσιμο εργαλείο.

Στην ζωή, σε οτιδήποτε εστιαζόμαστε τείνει να μεγαλώνει.

• Η εστίαση για παράδειγμα στην υγεία και την φροντίδα της, φέρνει σαν αποτέλεσμα την απόκτηση όλο και καλυτέρων επιπέδων υγείας.
• Η εστίαση και η φροντίδα μιας σχέσης, φέρνει σαν αποτέλεσμα την δημιουργία μιας όλο και βαθύτερης, πιο οικείας και πιο ουσιαστικής σχέσης.
• Αν όμως εστιαστείς στο χρήμα, το χρήμα δεν αναπτύσσεται. Και αυτό γιατί το χρήμα δεν έχει πραγματική αξία.

Το χρήμα αναπτύσσεται όταν εστιαζόμαστε στο να δημιουργήσουμε πραγματική αξία. Αναπτύσσεται όταν εστιαζόμαστε στο να βοηθήσουμε κάποιον άλλο να αποκτήσει κάτι που θέλει.

Κοινωνία Χρέους

Όταν ο πρώτος άνθρωπος για πρώτη φορά χρειάστηκε κάτι που δεν είχε και κάποιος άλλος του πρότεινε να του το δανείσει με αντάλλαγμα καθυστερημένη πληρωμή, θα πρέπει να ήταν πολύ καθοριστική μέρα - και βέβαια ακόμα περισσότερο, η φυσική εξέλιξη αυτού, που ήταν ο δανεισμός με αντάλλαγμα πληρωμή με τόκο.

Σήμερα, στον 21ο αιώνα, ζούμε σε ένα περιβάλλον στο οποίο τα πάντα είναι βασισμένα στο χρέος με τόκο. Όταν τα διάφορα ιδιωτικά ιδρύματα τυπώνουν χαρτονομίσματα, στην ουσία δημιουργούν χρέος. Υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα πίσω από το τύπωμα χρήματος το οποίο δεν γνωρίζουμε σε όλες του τις λεπτομέρειες, όμως η ουσία είναι ότι ενώ στην αρχή χρησιμοποιούσαμε το χρέος σαν εργαλείο, δηλαδή μόνο όταν το χρειαζόμασταν, προχωρήσαμε σε ένα μοντέλο πραγματικότητας στο οποίο το χρέος με τόκο είναι ο βασικός τρόπος με τον οποίο δουλεύουν τα πράγματα.

Δίνουμε εργασιακό χρόνο και ενέργεια στο σύστημα αυτό επειδή απλά αποδεχθήκαμε ότι έτσι είναι τα πράγματα και ότι το χρέος με τόκο είναι βασικό χαρακτηριστικό της πραγματικότητας. Θα πρέπει όμως να αντιληφθούμε ότι αυτό είναι απλά κάτι το οποίο διδαχθήκαμε, είναι κάτι επίκτητο και θα πρέπει επίσης να αντιληφθούμε ότι στο μεγαλύτερο του μέρος η ιδέα ότι το χρέος με τόκο είναι ένας λογικός και ορθολογικός τρόπος ζωής είναι κάτι το οποίο στην πραγματικότητα όχι μόνο δεν μας εξυπηρετεί, είναι κάτι που μας βλάπτει και δεν θα πρέπει να συνεχίσουμε να το συντηρούμε στην πραγματικότητα μας.

Ασύμβατες Πεποιθήσεις

Οι περισσότεροι μεγαλώσαμε με οικογένειες οι οποίες δεν ήταν πλούσιες. Και ακόμα χειρότερα μεγαλώσαμε με οικογένειες οι οποίες πίστευαν ότι οι πλούσιοι δεν είναι « καλοί» άνθρωποι, με οικογένειες οι οποίες είχαν αρνητικά συναισθήματα σχετικά με τα χρήματα, με οικογένειες οι οποίες είχαν θέματα με τα αφεντικά τους ή άλλους πιο οικονομικά επιτυχημένους, γενικά μεγαλώσαμε πιστεύοντας ότι οι πλούσιοι είναι « κακοί» και ότι αν σε μια συζήτηση μπουν τα χρήματα θα δημιουργήσουν συγκρούσεις και προβλήματα.

• Ποιες συζητήσεις θυμάσαι να γίνονται στο σπίτι σου τον καιρό που ήσουν παιδί;
• Θυμάσαι να γίνονται συγκρούσεις σχετικές με χρήματα;
• Θυμάσαι συζητήσεις οι οποίες να μιλούν για άτομα τα οποία είχαν χρήματα; Μήπως ότι ήταν « κακοί» ή με κάποιον τρόπο « αρνητικοί» ;

Ότι συζητήσεις κι αν άκουγες σαν παιδί, αυτές ρουφούσες σαν σφουγγάρι και αυτά μάθαινες. Αυτά λοιπόν που έμαθες σαν παιδί, αυτά εντυπώθηκαν μέσα σου και αυτά είναι που έχουν καθοριστικό ρόλο στην σημερινή οικονομική σου κατάσταση.

Ο προγραμματισμός σου είναι τελείως ασύμβατος με την δημιουργία πλούτου. Είναι σημαντικό να παραδεχθείς με τον εαυτό σου ότι οι εντυπώσεις της παιδικής σου ηλικίας είναι που σε κρατούν φτωχό, γιατί αυτό σου επιτρέπει τώρα να αποφασίσεις και να πεις, « τώρα θα πάρω τον έλεγχο της όλης διαδικασίας, θα πάω να αποκτήσω καινούργιες εντυπώσεις, θα βρω καινούργια πρότυπα και θα προγραμματίσω ξανά τον εαυτό μου, έτσι ώστε να αποκτήσω πεποιθήσεις εναρμονισμένες με την δημιουργία πλούτου».

Καταναλωτισμός

Πριν από 100 χρόνια ο καταναλωτισμός δεν υπήρχε καθόλου. Πριν από 100 χρόνια αγοράζαμε μόνο πράγματα τα οποία πράγματι χρειαζόμασταν. Σήμερα ο καταναλωτισμός είναι φιλοσοφία ζωής. Στην πορεία των 100 αυτών χρόνων, μας παρουσίασαν ιδέες όπως, «αγόρασε πράγματα για να εκφράσεις αυτό που νοιώθεις, να είσαι ξεχωριστός και να εκφράζεις την προσωπικότητα σου, απόκτησε πράγματα για να νοιώθεις καλά», και άλλα παρόμοια. Και η πιο ανατρεπτική ιδέα ήταν η παρότρυνση ότι αν όλοι καταναλώνουμε συνεχώς και σε μεγάλες ποσότητες, τότε όλοι θα αγοράζουμε από όλους και όλοι θα είμαστε πλούσιοι. Και ναι ο καταναλωτισμός αυτός είναι πραγματικότητα σήμερα, όμως μαζί του κουβαλά και δύο πολύ σημαντικά προβλήματα.

1. Όταν καταναλώνουμε συνεχώς και σε μεγάλες ποσότητες, τυπικά αγοράζουμε πράγματα τα οποία πρακτικά δεν θέλουμε, για να εντυπωσιάσουμε ανθρώπους τους οποίους δεν συμπαθούμε κατ' ανάγκη. Αγοράζουμε περισσότερο για να δείξουμε στάτους, αγοράζουμε για να νοιώσουμε σημαντικοί, αγοράζουμε για να δείξουμε σε άλλους ότι είμαστε σημαντικοί.
2. Ο καταναλωτισμός προωθήθηκε και ενισχύθηκε από μεγάλες εταιρίες οι οποίες ενδιαφέρονται κατά κύριο λόγο να κερδίζουν χρήματα από εμάς. Αν κοιτάξεις το μοντέρνο μάρκετινγκ μέσα από αυτή την οπτική γωνία, θα δεις ότι θέλουν μέσα από την προώθηση των προϊόντων τους να μας κάνουν να νοιώσουμε ανασφαλείς, έτσι ώστε να αγοράσουμε πράγματα για να εντυπωσιάσουμε άλλους, να κερδίσουμε προσοχή, να νοιώσουμε καλύτερα, κλπ.

Όμως ο καταναλωτισμός αυτό που τελικά πετυχαίνει είναι να σπαταλά τον χρόνο μας, τα χρήματα μας, την πραγματικότητα μας και αληθινά κλέβει το μέλλον μας.

Δικαίωμα

Πριν από 50 περίπου χρόνια αν εργαζόσουν σε μια μεγάλη εταιρία, θα μπορούσες πολύ πιθανόν να έχεις μια σταθερή δουλειά για όλη σου την ζωή, να ανέβεις σταδιακά στην κλίμακα της εταιρικής ιεραρχίας και στο τέλος να αποσυρθείς παίρνοντας μια καλή σύνταξη. Τότε ήταν που γεννήθηκε και η ιδέα της κοινωνικής ασφάλισης, η οποία ήταν προσανατολισμένη γύρω από το « πώς να κάνουμε τον εργάτη να νοιώθει ασφαλής» . Έτσι οι περισσότεροι όντως ένοιωθαν ότι ήδη ζούμε σε μια ουτοπική κοινωνία στην οποία όλοι μπορούν να έχουν δουλειά για πάντα, υπάρχει κοινωνική ασφάλιση και συντάξεις εξασφαλισμένες. Όμως το ουτοπικό αυτό όραμα δεν διήρκησε πολύ. Στις μέρες μας η διάρκεια πρόσληψης σε μια δουλειά μικραίνει συνεχώς όλο και περισσότερο.

1. Ο ένας λόγος είναι επειδή οι περισσότερες δουλειές σήμερα δεν είναι χειρονακτικές αλλά διανοητικές. Την χειρονακτική εργασία την έχουν αναλάβει ρομπότ, ενώ εμείς λύνουμε προβλήματα, γράφουμε, συμβουλεύουμε, σχεδιάζουμε, γράφουμε, οργανώνουμε, κλπ. Οι διανοητικές δουλειές είναι σήμερα στις ανεπτυγμένες χώρες ίσως πάνω από το 70% του συνόλου. Έχουμε μεταφερθεί από την απτή πραγματικότητα σε μια πραγματικότητα η οποία είναι βασισμένη στη γνώση. Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε «εργάτες γνώσης».
2. Ο άλλος λόγος είναι επειδή ο κόσμος σήμερα αλλάζει με τρομακτικές ταχύτητες. Άτομα τα οποία αρχίζουν σπουδές στην επιστήμη των ηλεκτρονικών υπολογιστών, όταν θα τελειώσουν είναι πολύ πιθανόν αυτά που μάθανε να είναι πλέον παρωχημένα και να μην τους χρειάζονται πια.

Έτσι το παλιό πρότυπο του να βρει κανείς μια δουλειά, να προσφέρει χρόνο εργασίας και να περιμένει αμοιβή γι' αυτό σε μια μόνιμη βάση που να του προσφέρει ασφάλεια, έχει πλέον εξαλειφθεί. Θα πρέπει να απελευθερωθούμε από το πρότυπο αυτό. Δεν έχουμε πλέον τέτοιο « δικαίωμα». Κανείς δεν μας το οφείλει πια. Ζούμε τώρα σε μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα. Αν θέλουμε όχι απλά να επιβιώσουμε αλλά πραγματικά να ευημερήσουμε, θα πρέπει να το κατανοήσουμε και να το αποδεχθούμε.

Εισαγωγή

Όλοι έχουμε κάποιες συνήθειες. Και τα περισσότερα απ’ όσα κάνουμε, οι περισσότερες σκέψεις και τα περισσότερα συναισθήματα μας είναι πιθανόν να είναι κατά 99% ίδια με αυτά που κάναμε και χτες. Όλα όσα σκεφτήκαμε, νοιώσαμε και κάναμε σήμερα είναι κατά 99% πιθανόν να είναι ίδια με τα χτεσινά και 99% πιθανόν να είναι ίδια με τα προχτεσινά. Ζούμε μέσα στην ζώνη άνεσης μας, ζούμε μέσα στις ρουτίνες μας και χωρίς να το πολυσκεφτόμαστε κάνουμε συνεχώς τα ίδια και τα ίδια.

Αν όμως οι συνήθειες μας δεν είναι συνήθειες και συμπεριφορές κτισίματος και διατήρησης πλούτου και δεν μας αποφέρουν τον πλούτο που θα θέλαμε, τότε τι είναι; Είναι σίγουρα κάτι άλλο.

Έτσι αν θέλουμε να κτίσουμε πλούτο, θα πρέπει να μάθουμε καινούργιες συνήθειες και συμπεριφορές.

Ασυνείδητη Χρήση

Μια σημαντική συνήθεια που έχουμε με τα χρήματα είναι ότι τα χρησιμοποιούμε ασυνείδητα. Ξοδεύουμε χρήματα χωρίς να αναρωτιόμαστε τι πράγματι κοστίζουν γενικότερα στην ζωή μας.

Όταν ρώτησαν τον Warren Buffet (έναν από τους δύο μεγαλύτερους επενδυτές παγκοσμίως) γιατί δεν αγοράζει ένα καινούργιο αυτοκίνητο, απάντησε, «δεν με απασχολούν τα 100.000 δολάρια τα οποία θα ξοδέψω στην αγορά ενός αυτοκινήτου, με απασχολούν τα εκατομμύρια που θα χάσω τα επόμενα 20 χρόνια αν επενδύσω αυτά τα 100.000, έτσι ώστε να αποφέρουν επιστροφή στην επένδυση μου 20% κάθε χρόνο».

Όταν δίνεις χρήματα για να αγοράσεις κάτι, τι πραγματικό κόστος έχει αυτό στην ζωή σου;

Της Στιγμής

Άλλη μια «κακή» συνήθεια που έχουμε είναι ότι αγοράζουμε πράγματα παίρνοντας αποφάσεις της στιγμής.

Αν για παράδειγμα είσαι έξω για δουλειές και κάποια στιγμή σε πιάνει πείνα, ποια είναι η νούμερο ένα επιλογή σου για φαγητό; Σίγουρα πρόχειρο φαγητό. Φαγητό από το δρόμο το οποίο σίγουρα περιέχει μεγάλες ποσότητες επεξεργασμένων λιπαρών και υδατανθράκων, φαγητό το οποίο μπορεί προς στιγμή να έχει καλή γεύση, όμως μετά από 20 λεπτά σου ρουφά όλη την ενέργεια σου και ενεργειακά σε ρίχνει.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τα χρήματα. Ξοδεύουμε χρήματα με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο τρώμε. Το να αγοράζουμε πράγματα παίρνοντας αποφάσεις της στιγμής, αντί να αφιερώνουμε χρόνο αναλογιζόμενοι πάνω στην αγορά μας, είναι ίσως μια από τις πιο επικίνδυνες συνήθειες, όσον αφορά την συσσώρευση πλούτου. Αγορές που προέρχονται από αποφάσεις της στιγμής, τις περισσότερες φορές είναι πραγματική σπατάλη.

Επιθυμίες-Ανάγκες

Ο πολιτισμός μας είναι βασισμένος στις επιθυμίες, όχι στις ανάγκες. Αγοράζουμε διάφορα για να νοιώσουμε καλύτερα επειδή κατά προτεραιότητα θέλουμε να νοιώθουμε καλύτερα, θέλουμε να το λέμε στους φίλους μας και θέλουμε να δείχνουμε ότι έχουμε. Έχουμε σχεδόν πλήρως αποσυνδεθεί από το να αγοράζουμε με βάση τις πραγματικές μας ανάγκες. Έχουμε αποσυνδεθεί σχεδόν πλήρως από την έννοια πραγματικές «ανάγκες» .

Αν όμως αρχίσεις να αγοράζεις με βάση τις πραγματικές σου ανάγκες, θα παρατηρήσεις ότι αρχίζει να συμβαίνει κάτι μαγικό.  Σιγά-σιγά θα αρχίζεις να κτίζεις την αυτοπειθαρχία σου. Θα αρχίζεις να διδάσκεις τον εαυτό σου πώς να κατευθύνει την σκέψη του. Θα αρχίζεις να διδάσκεις τον εαυτό σου πώς να κατευθύνει τα συναισθήματα του σχετικά με τα χρήματα. Θα αρχίζεις να διδάσκεις τον εαυτό σου καινούργιες συνήθειες (οι οποίες αληθινά συμβάλλουν στην δημιουργία πλούτου) και εξαιτίας αυτών εσύ νοιώθεις πιο ενδυναμωμένος.

Και πώς θα ξεχωρίσεις αν κάτι είναι επιθυμία ή πραγματική ανάγκη;

Αυτό εξαρτάται απόλυτα από τις συνθήκες ζωής στις οποίες βρίσκεσαι αυτή την στιγμή - ποιος είναι ο τρόπος ζωής σου, ποιο είναι το εισόδημα σου και ποιες είναι οι αξίες σου, τα σημαντικά δηλαδή πράγματα για σένα. Και βέβαια προϋποτίθεται ότι έχεις ήδη σκεφτεί ποια είναι τα σημαντικά πράγματα για σένα.

Παράδειγμα

Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουμε μια εσωτερική πυξίδα για να διαπιστώνουμε αν κάτι είναι επιθυμία ή πραγματική ανάγκη. Το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να ρωτήσουμε τους εαυτούς μας.

Εγώ για παράδειγμα, τρώω όσο το δυνατόν περισσότερες υγιεινές, ωμές, οργανικές τροφές και υπερτροφές μπορώ. Ξοδεύω αρκετά χρήματα για την αγορά τους, πολύ περισσότερα απ' ότι αν δεν το έκανα. Όταν λοιπόν ρωτώ τον εαυτό μου αν αυτό είναι απλή επιθυμία ή πραγματική ανάγκη, η απάντηση μου είναι ότι για μένα η δίαιτα αυτή είναι ανάγκη. Γιατί όταν τρώω υγιεινά και έχω μια ισορροπημένη δίαιτα, έχω περισσότερη ενέργεια, έχω ιδανικό βάρος σώματος, έχω περισσότερη διανοητική διαύγεια, γίνομαι συνεχώς όλο και πιο υγιής, νοιώθω συνεχώς όλο και πιο ωραία και μπορώ να παράγω, να δημιουργήσω και να συνεισφέρω σε ένα αρκετά υψηλό επίπεδο - έχω δηλαδή ένα αρκετά μεγάλο κέρδος επένδυσης.

Από την άλλη, το να πάω να φάω σε διάφορα φανταχτερά εστιατόρια, κάτι που δεν μου αρέσει ιδιαίτερα να κάνω και δεν είναι η πρώτη μου επιλογή, αυτό για μένα είναι επιθυμία και δεν είναι κάτι που έχει ιδιαίτερο νόημα για μένα. Δεν είναι ότι δεν το κάνω καμιά φορά, κυρίως για κοινωνικούς λόγους, αλλά μέσα μου είμαι απόλυτα ξεκαθαρισμένος ότι δεν είναι πραγματική ανάγκη για μένα.

Κόστος Χρήσης

Όταν χρησιμοποιούμε χρήματα, αυτά χάνουν λίγο από την αξία τους, εξαιτίας της δομής του παγκοσμίου πολύπλοκου οικονομικού συστήματος μας. Κάθε φορά που μετατρέπουμε κάποια στοιχεία ενεργητικού, κάποια αξία, ή ακόμα και την εργασία μας, σε μετρητά ή σε χρήματα στην τράπεζα, υπάρχουν μικροί κρυμμένοι φόροι και τέλη τα οποία μειώνουν την αξία των χρημάτων μας. Αυτά είναι συνήθως μικρά και δεν τα προσέχουμε ούτε τα υπολογίζουμε καθόλου, όμως θα είναι καλή συνήθεια να τα λαμβάνουμε υπόψη όταν παίρνουμε αποφάσεις αγοράς.

Είναι καλό επίσης να λαμβάνουμε υπόψη τους τόκους χρήσης πιστωτικών καρτών όταν τις χρησιμοποιούμε καθώς και τον πληθωρισμό, μια λίγο αόριστη έννοια για την οποία δεν υπάρχει ακριβής και ουσιαστικός ορισμός, ένας παράγοντας όμως ο οποίος σταδιακά μειώνει την αξία των χρημάτων μας, ακόμα κι αν εμείς τα αυξάνουμε.

Πιστωτικές Κάρτες

Μια άλλη «κακή» συνήθεια που έχουμε είναι να αγοράζουμε με πιστωτικές κάρτες έχοντας την αίσθηση ότι αγοράζουμε με μετρητά. Και αν είναι επικίνδυνο να κάνουμε αγορές παίρνοντας αποφάσεις της στιγμής, είναι ακόμα πιο επικίνδυνο να κάνουμε αγορές με πιστωτική κάρτα παίρνοντας αποφάσεις της στιγμής.

Στην πραγματικότητα όταν χρησιμοποιούμε πιστωτική κάρτα για αγορές νοιώθουμε πιο ελεύθεροι να το κάνουμε παρά με μετρητά, γιατί εκείνη την στιγμή πραγματικά δεν νοιώθουμε ότι ξοδεύουμε χρήματα και πραγματικά δεν νοιώθουμε ότι κάνουμε κάτι το οποίο στην ουσία κλέβει το μέλλον μας.

Η συστηματική χρήση πιστωτικής κάρτας με στόχο απλά να πληρώνουμε την ελάχιστη δόση, και δηλητηριάζει τον τρόπο σκέψης μας γενικότερα και εν τέλει μας απομακρύνει από τη δημιουργία πλούτου.

Δανεισμός

Ο δανεισμός χρημάτων είναι η απόλυτη παγίδα. Και είναι μια πολύ έξυπνα στημένη παγίδα επειδή πάμε εμείς σ' αυτήν με την θέληση μας. Και είναι ακόμα χειρότερη παγίδα όταν δανειζόμαστε από το διαθέσιμο υπόλοιπο της πιστωτικής μας κάρτας. Όταν δανείζεσαι περιορίζεις τις επιλογές σου. Επιτρέπεις σε κάποιον άλλο να σε ελέγχει. Στις περισσότερες περιπτώσεις λοιπόν οι οποίες έχουν σχέση με το κατασκευαστικό μας υλικό, τον προγραμματισμό μας και τις συνήθειες μας, ο δανεισμός είναι επικίνδυνος.

Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις καλού δανεισμού, αυτές όμως είναι ελάχιστες. Ένα παράδειγμα καλού δανεισμού είναι η αγορά ενός ακινήτου με στόχο την ενοικίαση, με τέτοιο τρόπο ώστε τα χρήματα του μισθώματος που παίρνεις να είναι περισσότερα από τα χρήματα της δόσης του στεγαστικού δανείου που πληρώνεις (καθώς και των υπολοίπων κρυμμένων τελών), έτσι ώστε να σου αποφέρει μια συνεχή θετική ταμειακή ροή.

Μισθωμένος Υπηρέτης

Ένα ακραίο παράδειγμα δανεισμού είναι επίσης η έννοια του μοντέρνου «μισθωμένου υπηρέτη». Ο μισθωμένος υπηρέτης ήταν κάποιος που ήθελε για παράδειγμα να ταξιδέψει από την Ευρώπη στην Αμερική πριν από 100-200 χρόνια και ζητούσε από κάποιον πλούσιο να χρηματοδοτήσει το ταξίδι του σε αντάλλαγμα με διάφορες υπηρεσίες. Ο πλούσιος χρηματοδοτούσε το ταξίδι, ο άλλος γινόταν ο υπηρέτης του, όμως ο υπηρέτης στην πορεία διαπίστωνε ότι χρόνο με το χρόνο το χρέος του αυξανόταν όλο και περισσότερο και τελικά κατέληγε να είναι σκλάβος του πλουσίου.

Στους μοντέρνους καιρούς, όταν βασιζόμαστε στα χρήματα και τις πιστωτικές κάρτες, στην ουσία υπογράφουμε οι ίδιοι ένα συμβόλαιο για να γίνουμε οι «μοντέρνοι μισθωμένοι υπηρέτες» και κυριολεκτικά υπογράφουμε εθελοντές σκλάβοι των χρεών και των χρημάτων για όλη την υπόλοιπη ζωή μας. Πριν λοιπόν αποκτήσουμε οποιανδήποτε ελπίδα ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε πλούτο στην ζωή μας, θα πρέπει καταρχάς να το συνειδητοποιήσουμε και να το παραδεχθούμε ειλικρινά στον εαυτό μας, και θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το μονοπάτι του «μοντέρνου μισθωμένου υπηρέτη» δεν είναι ο τρόπος να δημιουργήσουμε πλούτο.

Σύνοψη

Έχουμε λοιπόν γεννηθεί σε έναν κόσμο μέσα στον οποίο

• όλοι χρησιμοποιούμε χρήματα μονόπολης (γιατί στην πραγματικότητα δεν έχουν εγγενή αξία),
• νομίζοντας ότι τα χρήματα τα οποία χρησιμοποιούμε όντως έχουν αξία,
• χωρίς καν να αναρωτιόμαστε αν αυτό είναι αλήθεια,
• χρεωνόμαστε για να πάρουμε χρήματα μονόπολης, να τα ξοδέψουμε και να αυξήσουμε ακόμα περισσότερο το χρέος μας,
• καταναλώνουμε συνεχώς για να πετύχουμε ευημερία,
• ζούμε με έναν τρόπο ο οποίος τελικά γίνεται αναπόσπαστο τμήμα του πολιτισμού μας, του τρόπου σκέψης μας, της γλώσσας μας, της προσωπικής, επαγγελματικής και κοινωνικής μας καθημερινότητας,
• και πάνω απ' όλα πιστεύουμε ότι έχουμε το απόλυτο δικαίωμα να έχουμε μια υψηλά αμειβόμενη δουλειά, στην οποία να εξελισσόμαστε συνεχώς και η οποία να μας παρέχει ασφάλεια για ολόκληρη τη ζωή μας, κοινωνική ασφάλεια και σίγουρη υψηλή σύνταξη.

Πρόβλημα

Όμως υπάρχει ένα «μικρό» πρόβλημα. Ότι κατά μέσο όρο σε ατομικό επίπεδο ξοδεύουμε περισσότερα χρήματα από όσα παράγουμε - και αυτός βέβαια είναι και ο ορισμός του μη βιώσιμου χρέους.

Το άλλο επίσης «μικρό» πρόβλημα είναι ότι τα οικονομικά συστήματα τα οποία στηρίζονται σε νομίσματα μονόπολης ιστορικά μιλώντας, πάντα καταρρέουν (τα νομίσματα μονόπολης είναι νομίσματα τα οποία δεν υποστηρίζονται από χρυσό ή κάτι άλλο πολύτιμο που να τους δίνει εγγενή αξία - η αγγλική ορολογία γι' αυτά είναι FIAT currency). 

Η κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε αυτή την στιγμή δεν πρόκειται να αντέξει για πολύ.

Πρέπει κάποια στιγμή να δούμε την πραγματικότητα κατάμματα και να αναρωτηθούμε σοβαρά, «Πώς βγαίνουμε έξω από όλον αυτό τον φαύλο κύκλο σε ατομικό επίπεδο;»

1ο Βήμα

Το πρώτο βήμα αναγκαστικά θα πρέπει να είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι μέχρι τώρα στο οικονομικό επίπεδο είχαμε σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορά εφήβων. Μέχρι τώρα δηλαδή, στο οικονομικό επίπεδο ήμασταν κακομαθημένα παιδιά τα οποία δεν είχαν οικονομικά ώριμους γονείς για να τους διδάξουν οικονομική ωριμότητα. Δεν μάθαμε ποτέ, παραμείναμε έφηβοι και βασιζόμασταν σε άλλους να μας φροντίζουν. Και ακόμα περισσότερο νοιώθαμε ότι είναι δικαίωμα μας και υποχρέωση των άλλων να μας φροντίζουν. Αυτό μας μάθανε, αυτό μάθαμε.

Όμως τώρα πρέπει να ωριμάσουμε και να γίνουμε οικονομικά ενήλικες.

Όταν λοιπόν το παραδεχθούμε με τον εαυτό μας ότι μέχρι τώρα ήμασταν οικονομικά κακομαθημένοι έφηβοι και όταν παραδεχθούμε ότι χρειάζεται να ωριμάσουμε και να ανεβούμε στο επόμενο επίπεδο για να γίνουμε οικονομικά ενήλικες, τότε θα έχουμε κάνει το πρώτο βήμα για να πάρουμε την δύναμη μας πίσω.

Ηλικία

Ο Napoleon Hill έζησε πριν από έναν περίπου αιώνα. Μελέτησε περισσότερα από 650 από τα πιο επιτυχημένα άτομα της εποχής του για περισσότερα από 20 χρόνια και μετά κατέγραψε συνοψίζοντας όσα έμαθε σε μια σειρά βιβλίων τα οποία ονόμασε «Οι Νόμοι της Επιτυχίας».

Στην συνέχεια συνόψισε ακόμα περισσότερο την σειρά αυτή σε ένα μόνο βιβλίο το οποίο ονόμασε «Γίνετε Πλούσιοι με την Δύναμη της Σκέψης» (Think and Grow Rich). Μέσα λοιπόν στο βιβλίο του αυτό αναφέρει ότι οι περισσότεροι αυτοδημιούργητοι εκατομμυριούχοι καταφέρνουν να αποκτήσουν μεγάλη δύναμη και πλούτο μόνο μετά την ηλικία των 40.

Ο λόγος φαίνεται να είναι ότι οι περισσότεροι εξακολουθούμε ακόμα και στην ηλικία των 40 να παραμένουμε οικονομικά έφηβοι - και πολλοί δεν ενηλικιώνονται ποτέ. Και σαν έφηβοι δεν έχουμε ακόμα ανακαλύψει πώς δουλεύει ο κόσμος, πώς δουλεύουν τα χρήματα και πώς να δημιουργήσουμε πραγματικό πλούτο. Όμως κάποια στιγμή μετά από μια ολόκληρη σειρά εμπειριών, αρχίζουμε να « ξυπνάμε» και να συνειδητοποιούμε τι συμβαίνει.

Για τους περισσότερους αυτό συμβαίνει μόνο μετά την ηλικία των 40.

Συνειδητοποίηση

Αν είσαι λοιπόν πρόθυμος πάρεις στα χέρια σου τον έλεγχο της ζωής σου, αν είσαι πρόθυμος να αποδεχθείς 100% την ευθύνη για την οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι αυτή την στιγμή και στην οποία θα βρεθείς στο μέλλον, αν είσαι πρόθυμος να δεσμευτείς με τον εαυτό σου και να πεις, «από την στιγμή αυτή είμαι ενήλικας», τότε θα πρέπει να διερωτηθείς, «εντάξει, τώρα τι χρειάζεται να κάνω;»

Τότε είναι που θα αρχίσει να συμβαίνει πραγματική πρόοδος. Τότε είναι που η συνειδητοποίηση θα αρχίσει σιγά-σιγά να κτίζει την δική της ορμή. Τότε είναι που συνειδητοποιούμε ότι:

• δεν γίνεται πια να αφήνουμε άλλους να παίρνουν αποφάσεις για μας,
• δεν γίνεται πια να αφήνουμε άλλους να δημιουργούν συστήματα και να μας διοικούν μέσα σε αυτά, χωρίς εμείς να έχουμε κανένα λόγο,
• δεν γίνεται πια να συμβιβαζόμαστε με τα λίγα χρήματα που μπορούμε να κερδίσουμε μια δουλειά - τα χρήματα αυτά δεν πρόκειται ποτέ να μας χαρίσουν όλα όσα επιθυμούμε από την ζωή,
• ο τρόπος για να δημιουργήσουμε πλούτο μακροχρόνια δεν είναι να έχουν τον έλεγχο άλλοι.

Παραδοχή

Έτσι καθένας από εμάς πρέπει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην ζωή του να παραδεχθεί με τον εαυτό του και να πει τα εξής:

• «Μέχρι τώρα συμπεριφερόμουν σαν πρόβατο, συμπεριφερόμουν σαν παιδί, συμπεριφερόμουν λες και ο κόσμος μου χρωστά δουλειά και οικονομική εξασφάλιση,
• πίστευα ότι θα μπορούσα να ξοδεύω αλόγιστα χωρίς να χρειάζεται ποτέ να λογοδοτήσω γι' αυτό,
• και δεν ανησυχώ καθόλου για την οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκομαι τώρα, θα ανησυχήσω αργότερα... έτσι κι αλλιώς αυτό ακριβώς κάνουν όλοι.»

Στο παρελθόν εμπιστευόμασταν άλλους να δημιουργήσουν ένα σύστημα, να το διοικούν και να μας λένε που να πάμε και τι να κάνουμε. Τώρα έφτασε η στιγμή να πάρουμε εμείς τον έλεγχο της ζωής μας και να γίνουμε εμείς οι καπετάνιοι του σκάφους μας.

Άγιος Βασίλης

Οι περισσότεροι λένε στα παιδιά τους ότι υπάρχει ένας παππούλης που λέγεται Άγιος Βασίλης και ότι αν είναι καλά παιδιά, στο τέλος του χρόνου ο Άγιος Βασίλης θα τους φέρει πολλά δώρα. Αυτό είναι χρήσιμο με την έννοια ότι είναι σαν να υπάρχει ένας μικρός άγγελος πίσω από τον ώμο ενός παιδιού ο οποίος τους θυμίζει να είναι καλά παιδιά.

Κάποια στιγμή βέβαια έρχεται κάποιος και λέει στα παιδιά ότι δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης. Εκεί είναι σαν να γκρεμίζεται ο κόσμος των παιδιών και θα πρέπει βρουν τον τρόπο να αντιμετωπίσουν και να ξεπεράσουν το γεγονός αυτό. Είναι μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα από αυτή που βιώνανε μέχρι εκείνη τη στιγμή και πρέπει να ωριμάσουν και να προσαρμοστούν πλήρως σ' αυτήν.

Στην ουσία αυτό που κι εγώ σου λέω αυτή την στιγμή μέσα από τον συνειρμό σκέψης του άρθρου αυτού, είναι ότι δεν υπάρχει οικονομικός Άγιος Βασίλης. Δεν υπάρχει κάποιος ο οποίος θα σου αφήσει ένα εκατομμύριο ευρώ κάτω από το μαξιλάρι σου.

Αν και για όσο εσύ παραμένεις στην πραγματικότητα στην οποία βρίσκεσαι αυτή την στιγμή (και η οποία δεν σου αποφέρει το οικονομικό επίπεδο που επιθυμείς), τόσο θα απομακρύνεσαι από την δυνατότητα να δημιουργήσεις πραγματικό πλούτο - και όσο απομακρύνεσαι, κάποια στιγμή θα φτάσεις σε κάποιο σημείο στο οποίο η δυνατότητα να δημιουργήσεις πλούτο θα είναι πλέον σχεδόν αδύνατη.

Νέες Βάσεις

Πρέπει να απελευθερώσουμε τον Άγιο Βασίλη μέσα μας και πρέπει να κάνουμε το ίδιο και με τα χρήματα. Πρέπει να απελευθερώσουμε την ιδέα ότι κάποιος άλλος θα φροντίζει το συμφέρον μας, ότι κάποιος άλλος θα φροντίζει την σύνταξη μας, ότι κάποιος άλλος θα μας φροντίζει όταν γεράσουμε. Πρέπει να αναλάβουμε την ευθύνη να δράσουμε τώρα. Μόνο έτσι θα πάρουμε τα δώρα μας στο μέλλον.

Σαν σημαντικό λοιπόν μέρος της οικονομικής ωριμότητας την οποία είναι αναγκαίο να έχουμε (εφόσον θέλουμε να πάρουμε το τιμόνι της ζωής μας στα χέρια μας), η γνώση των ουσιαστικών βημάτων της διαδικασίας δημιουργίας συστημάτων παραγωγής πλούτου, είναι το πρώτο και απολύτως απαραίτητο θεμέλιο που πρέπει να έχουμε.

Αυτοδημιούργητοι

Αυτοδημιούργητοι εκατομμυριούχοι, οι οποίοι έχουν ανακαλύψει πώς να παράγουν πλούτο σταθερά, επαναλαμβανόμενα και με συνέπεια, έχουν χαράξει ο καθένας το δικό του μονοπάτι και έχουν αφήσει ενδείξεις για το πώς το έκαναν.

Οι αυτοδημιούργητοι εκατομμυριούχοι οι οποίοι έχουν αναπτύξει την ικανότητα να δημιουργούν πλούτο από μόνοι τους, βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά. Έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης, έχουν διαφορετικά συναισθήματα, έχουν διαφορετικούς χάρτες στα μυαλά τους και μια τελείως διαφορετική σχέση με τα χρήματα.

Και το σημαντικότερο, έχουν διαφορετικές συνήθειες.