Τι Είναι Η Αυτοφαγία

Όταν η τροφή αρχίζει να σπανίζει, τότε το σώμα μπαίνει σε κατάσταση συντήρησης, επιβραδύνει την ανάπτυξη των κυττάρων και ενεργοποιεί την λειτουργία της αυτοφαγίας. Όταν λοιπόν το σώμα αισθάνεται ότι δεν υπάρχει αρκετή τροφή τριγύρω, τότε αρχίζει και ψάχνει μέσα στα κύτταρα ψάχνοντας να βρει οτιδήποτε άχρηστο (ελαττωματικές πρωτείνες, δυσλειτουργικά μιτοχόνδρια και διάφορα άλλα τα οποία μπορεί να μη δουλεύουν όπως θα έπρεπε) για να το καθαρίσει και να το ανακυκλώσει μετατρέποντας το είτε σε καύσιμο, είτε σε νέα τούβλα για κτίσιμο. Τα κυτταρικά σκουπίδια τα οποία σταδιακά και με τα χρόνια συσσωρεύονται δεν είναι απλά κάτι άχρηστο, αλλά και επικίνδυνο.

Επειδή λοιπόν στην σημερινή εποχή το πιο συχνό είναι να μην έχουμε έλλειψη τροφής και γενικότερα θρέψης, η αυτοφαγία δεν ενεργοποιείται και όσο μεγαλώνουμε ενεργοποιείται όλο και λιγότερο. Ανεπαρκής αυτοφαγία δεν είναι συνέπεια της γήρανσης, αλλά το ακριβώς αντίθετο, η ανεπαρκής αυτοφαγία είναι ένας από τους μηχανισμούς που επιταχύνουν την γήρανση.

Πώς μπορούμε λοιπόν να ενεργοποιήσουμε αυτοφαγία?

1+2 Νηστεία - Άθληση

Ο πιο συχνά αναφερόμενος ενεργοποιητής αυτοφαγίας είναι ο περιορισμός τροφής, η νηστεία (μη λήψη τροφής, μόνο νερό), όμως δεν ενεργοποιείται αρκετά παρά μόνον μετά από 24-48 νηστείας, το οποίο είναι αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα για να κάνει κάποιος νηστεία χωρίς επίβλεψη. Όμως, γενικός περιορισμός θερμίδων μακροχρόνια μπορεί να ενεργοποιήσει αυτοφαγία σε μικρότερο βαθμό και εν τέλει και με τον χρόνο αυτή να είναι αποδοτική.

Η άθληση μπορεί επίσης να είναι ένας ασφαλής τρόπος πρόκλησης αυτοφαγίας, όμως θα χρειαστεί πάνω από 60 λεπτά τουλάχιστον ήπιας αεροβικής άσκησης για να ενεργοποιηθεί αυτοφαγία. Η υψηλής έντασης διακεκομμένη αεροβική δεν φάνηκε να κάνει κάποια διαφορά.

3+4 AMPK – mTOR

Το ΑΜΡΚ ενεργοποιεί αυτοφαγία, άρα οτιδήποτε ενεργοποιεί την ΑΜΡΚ ενεργοποιεί και αυτοφαγία:

• Ημερήσιος περιορισμός θερμίδων
• Ξύδι
• Φυτικές ίνες, πολυφαινόλες

Το mTOR απενεργοποιεί την αυτοφαγία, άρα οτιδήποτε απενεργοποιεί το mTOR ενεργοποιεί την αυτοφαγία:

• Σκόνη ντομάτας, εκχύλισμα ντομάτας
• Σταυρανθή λαχανικά
• Σουλφοροφάνη
• Καφές, πράσινο τσάι

5Καφές - Οφέλη

Ο καφές ενεργοποιεί αυτοφαγία. Και η καφείνη έχει βρεθεί ότι ενεργοποιεί αυτοφαγία, αλλά και ο καφές χωρίς καφείνη επίσης ενεργοποιεί αυτοφαγία. Άλλη μία ουσία που περιέχει ο καφές, η πολυφαινόλη χλωρογενικό οξύ, που είναι και το πιο άφθονο αντιοξειδωτικό στα φασόλια του καφέ, επίσης έχει βρεθεί ότι ενεργοποιεί αυτοφαγία. Η πρόσθεση γάλακτος ή κρέμας στον καφέ μειώνετι την βιοδιαθεσιμότητα του χλωρογενικού οξέως και άρα μειώνει κάποια από τα οφέλη του καφέ. Ο παρασκευασμένος καφές έχει υψηλότερα επίπεδα χλωρογενικού οξέως από τον εσπρέσο.

Ο καφές έχει βρεθεί ότι είναι προστατευτικός στην μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος. Έχει επίσης συνδεθεί με μειωμένο κίνδυνο νεφρικής νόσου, καθώς και με μειωμένο κίνδυνο καταστάσεων όπως ουρική αρθρίτιδα, διαβήτη τύπου ΙΙ, καρκίνο δέρματος και νόσο Πάρκινσον. Περισσότερες από 20 μελέτες, επίσης, που εξέταζαν περισσότερους από 20 εκατομμύρια άτομα, βρήκαν ότι με λήψη τριών φλυτζανιών καφέ την ημέρα είχαν 13% λιγότερο κίνδυνο θανάτου από οποιανδήποτε αιτία. Και όσοι έπιναν καφέ φιλτραρισμένο σε χαρτί είχαν χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας από αυτούς που έπιναν αφιλτράριστο καφέ.

Καφές – Βλαπτικότητα

Ο καφές όμως δεν είναι για όλους.

• Όσοι έχουν γλαύκωμα ή ακόμα και οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος θα πρέπει να αποφεύγουν τον καφεϊνούχο καφέ.
• Η κατανάλωση καφέ έχει επίσης συνδεθεί με ακράτεια ούρων και σε γυναίκες και σε άνδρες.
• Υπάρχουν επίσης αναφορές από άτομα με επιληψία τα οποία είχαν λιγότερες κρίσεις όταν έκοψαν τον καφέ.
• Η κατανάλωση του καφέ μπορεί επίσης να χειροτερέψει την γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.
• Και βέβαια δεν χρειάζεται να πούμε ότι αν κάποιος έχει δυσκολία να κοιμηθεί, είναι προτιμότερο να μην πίνει καφέ.
• Και υπόψιν ότι καθημερινή κατανάλωση καφέ μπορεί να οδηγήσει σε φυσική εξάρτηση. Τα συμπτώματα απεξάρτησης από καφείνη μπορεί να περιλαμβάνουν ολόκληρες μέρες με πονοκεφάλους, κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης και διαταραχές διάθεσης.

6 Σπερμιδίνη

Η σπερμιδίνη παίζει ρόλο-κλειδί στην ρύθμιση της κυτταρικής ανάπτυξης. Το μεγαλύτερο ποσοστό της βρίσκεται ενεργά συνδεδεμένο με το γενετικό μας υλικό, σταθεροποιώντας τον γενετικό μας κώδικα ώστε να κάνει σωστή μεταβίβαση εντολών και μηνυμάτων. Η σπερμιδίνη είναι επίσης εν δυνάμει ενεργοποιητής αυτοφαγίας και έχει συνδεθεί με χαμηλότερο κίνδυνο των πιο σημαντικών αιτιών θανάτου.

Το πρόβλημα με την σπερμιδίνη είναι ότι μειώνεται με την ηλικία. Όταν έχουμε φτάσει στα πενήντα μας έχει ήδη μειωθεί κάτω από το μισό. Όσοι όμως έχουν καταφέρει να φτάσουν να ζουν πάνω από 90 χρόνια, έχουν καταφέρει με κάποιον τρόπο να διατηρούν την σπερμιδίνη τους στα επίπεδα που είχαν όταν ήταν νέοι.

Συσσώρευση Σπερμιδίνης

Συσσωρεύουμε σπερμιδίνη στους ιστούς μας με τρεις τρόπους:

1. Τα κύτταρα μας κατασκευάζουν σπερμιδίνη από το μηδέν χρησιμοποιώντας ένα αμινοξύ, την αργινίνη.
2. Ορισμένα βακτήρια στο έντερο μας παράγουν σπερμιδίνη.
3. Παίρνουμε σπερμιδίνη από συγκεκριμένες τροφές. Οι τροφές με μεγαλύτερη περιεκτικότητα σπερμιδίνης είναι πιο ψηλά στη λίστα:
   • Τέμπε (ζυμωμένη σόγια)
   • Μανιτάρια (τα απλά λευκά έχουν μεγαλύτερα ποσοστά από άλλα μανιτάρια)
   • Πάγκρεας χοίρου
   • Νάττο (ζυμωμένη σόγια)
   • Μάνγκο
   • Ενταμάμε (ολόκληρα, ανώριμα πράσινα φασολάκια σόγιας)
   • Μπιζέλια
   • Τυρί τσένταρ παλαιωμένο ενός έτους.
   • Σούπα φακές
   • Φασόλια σόγιας
   • Μαρούλι
   • Καλαμπόκι
   • Γάλα σόγιας
   • Μπρόκολα
   • Ρεβύθια
   • Κουνουπίδι
   • Στρείδια

Η σπερμιδίνη φαίνεται να καταστρέφεται από υψηλές θερμοκρασίες ξηρού μαγειρέματος. Το γκριλ καταστρέφει την μισή ποσότητα, ενώ το βράσιμο και το ατμοβράσιμο καταστρέφει γύρω στο 15%

Το Ακρυλαμίδιο Απενεργοποιεί Την Αυτοφαγία

Το ακρυλαμίδιο είναι μια χημική ουσία η οποία σχηματίζεται όταν υδατάνθρακες εκτίθενται σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες. Αυτό αναστέλλει την αυτοφαγία, τουλάχιστον σε εργαστηριακές συνθήκες σε τριβλίο petri.

Το ακρυλαμίδιο θα το βρούμε για παράδειγμα σε τηγανητές πατάτες και πατατάκια. Αυτό βέβαια εξηγεί και το γεγονός ότι υψηλή έκθεση σε ακρυλαμίδιο (στις τροφές μας) έχει συνδεθεί με αυξημένη θνησιμότητα.